دانشكده علوم انساني و اجتماعي

عنوان مقاله:
معرفي مدل سرآمدي بنياد اروپايي مديريت كيفيت
Excellence Model )            )
مقدمه

رهبري و مديريت سازمانها در كشورمان با چالت‌هاي فراواني روبروست شمارش معكوس براي پيوستن ما به منظومه تجارت جهاني آغاز شده است پيوستي كه چندان نيز از روي اختيار نيست. چشم‌هاي خبرگان صنعت و اقتصاد اين خاك نگران آثار اين پيوستن است. آيا سازمان‌هاي صنعتي ما توان رقابت در اين فضا را دارند؟ در چه معيارهايي ضعيف هستيم؟ سازمان ما چگونه بايد باشد تا در رقابت پيروز ميدان باشيم؟ تفاوت سازمان ما با يك سازمان سرآمد درمقياس جهاني چيست؟

اين ها همان سوال‌هايي است كه در كشورهاي صنعتي و پيشرفته امروز، سالها قبل و در دوران ركود اقتصاد جهاني مطرح شد. كشورهايي نظير: ژاپن،آمريكا  كشورهاي اروپايي اين سوالات را طرح كردند و كوشيدند كه الگويي از يك سازمان موفق و سرآمد ارايه كنند. سازماني كه نيازهاي اصلي جامعه را به بهترين نحو برآورده مي‌كند و در اين راه سرآمد ديگر سازمانهاست. به الگوهايي كه از اين سازمان ها ارايه گرديد مدل‌هاي سرآمدي كسب و كار مي‌گويند كه به ادعاي بسياري از صاحب نظران نقش اساسي در جهت گيري صحيح سازمان‌هاي تجاري در اين كشورها داشته است( گر چه حوزه عمل بعضي از اين مدل ها وسيع تر از حوزه تجارت است  و مثلاً در حوزه‌هاي آموزش و بهداشت نيز استفاده مي‌شود.) اين مدلها الگويي از يك سازمان ارايه مي‌كنند كه در ايده و عمل سرآمد سازمان‌هاي ديگر است و نشان مي‌دهد براي رشد و سرآمدي چه تغييراتي در اجزاء سازمان بايد انجام شود.

مقدمه     ۱
فصل اول: پيشينه تاريخي
تاريخچه مدلها     ۵
تكامل تدريجي مدلها     ۹
مزاياي به كارگيري مدلها    ۱۲
مباني جايزه ها    ۱۴
مدل ادوارد دمينگ    ۱۷
مدل مالكولم بالدريج    ۱۹
مدل بنياد اروپايي مديريت كيفيت ((EFQM    ۲۱
ساختار و چارچوب معيارهاي مدل سرآمدي EFQM    ۲۴
مقايسه سه مدل     ۲۵
مقايسه مدلهاي تعالي سازماني با ISO9000    ۲۷
مدل ملي     ۲۹
فصل دوم : مفاهيم بنيادين سرآمدي
تشريح مفاهيم بنيادين سرآمدي در مدل EFQM    ۳۳
معرفي مفاهيم    ۳۴
سطوح مختلف سرآمدي در مفاهيم بنيادين مدلEFQM    ۴۴
فصل سوم: معيارها و زير معيارها
ساختار مدل EFQM    ۴۸
ارتباط ميان مفاهيم بنيادين سرآمدي و مدل سرآمدي    ۸۶
فصل چهارم: خود ارزيابي
خودارزيابي در مدل EFQM     ۸۸
فرايند عمومي‌خود ارزيابي    ۸۹
رهيافتهاي خود ارزيابي در مدل EFQM    ۹۲
رهيافت پرسشنامه     ۹۲
مزاياي رهيافت پرسشنامه    ۹۲
معايب رهيافت پرسشنامه    ۹۳
رهيافت نمودار ماتريسي    ۹۳
مزاياي رهيافت نمودار ماتريسي    ۹۵
معايب رهيافت نمودار ماتريسي    ۹۶
رهيافت كارگاه    ۹۶
ملاحظاتي در مورد مراحل خودارزيابي ( با استفاده از رهيافت كارگاه)
براي هر كدام از ۳۲ زير معيار مدل EFQM    ۹۹
مزاياي رهيافت كارگاه    ۹۹
معايب رهيافت كارگاه    ۱۰۰
رهيافت پروفرما    ۱۰۱
مزاياي رهيافت پروفرما    ۱۰۲
معايب رهيافت پروفرما    ۱۰۳
رهيافت شبيه سازي فرآيند اخذ جايزه    ۱۰۳
مزاياي رهيافت شبيه سازي فرايند اخذ جايزه    ۱۰۷
معايب رهيافت شبيه سازي فرايند اخذ جايزه    ۱۰۷
مقايسه بين رهيافتهاي مختلف و انتخاب مناسب ترين رهيافتها    ۱۰۸
تعيين نقاط قوت و حوزه‌هاي نيازمند بهبود و نقش امتياز دهي    ۱۱۱
خلاصه فرايند امتيازدهي     ۱۱۴
پيشنهادهايي براي انجام خود ارزيابي در سازمانهاي ايراني    ۱۱۶
فصل پنجم: سطوح سرآمدي
سطوح سرآمدي در مدل EFQM و فرايند دريافت جايزه    ۱۱۹
فصل ششم : اركان
ساختار    ۱۲۴
شوراي سياستگذاري    ۱۲۵
كميته راهبردي    ۱۲۷
كميته علمي‌    ۱۳۱
كميته داوري    ۱۳۳
مجري طرح    ۱۳۵
پيوستها
پيوست شماره ۱: نحوه امتياز دهي در ارزيابي     ۱۳۸
پيوست شماره ۲: پرسشنامه خود ارزيابي براي مدل EFQM    ۱۴۱
پيوست شماره ۳: فرم شماره ۱ – درخواست گواهينامه    ۱۷۱
پيوست شماره ۴: فرم شماره ۲- درخواست تقديرنامه    ۱۷۵
پيوست شماره ۵: فرم شماره ۳- درخواست تنديس    ۱۷۹
منابع و مأخذ    ۱۸۳

منابع و مآخذ

– نجمي، منوچهر و حسيني ، سيروس (۱۳۸۲) ، “مدل سرآمدي EFQM از ايده تا عمل” مؤسسه مطالعات و بهره وري منابع انساني ،‌تهران.

– در مسير تعالي، ويژه نامه نخستين همايش تعالي سازماني (۱۳۸۲) ، مؤسسه مطالعات و بهره وري منابع انساني، تهران.

– كتابچه ارزيابي (۱۳۸۴) ، مؤسسه مطالعات و بهره وري منابع انساني ، تهران.

– راهنماي متقاضيان (۱۳۸۴)، مؤسسه مطالعات و بهره وري منابع انساني، تهران.